Kumiki: Het branden van gevelhout is een hele oude techniek om de gevel te verduurzamen, waar komt de techniek vandaan en hoe is deze ontstaan?


Anton: Shou Sugi Ban is een bijzondere brandtechniek, geïnspireerd door eeuwenoude Japanse tradities. Bij Shou Sugi Ban (gebrande cipres) wordt naaldhout aan één zijde gebrand door drie planken tot een schoorsteen samen te binden en onderin een vuurtje te stoken. Het eerste doel was om te voorkomen dat brand snel van het ene huis naar het andere oversloeg, hiervoor zorgt de koollaag die brandwerend is. Vervolgens bleek dezelfde koollaag ook een beschermende werking te bieden. 
Shou Sugi Ban, ook wel Yakisugi genoemd, wordt in Japan nog steeds graag toegepast.

Kumiki: kun je uitleggen welk proces ten grondslag ligt aan deze techniek en welke voordelen het oplevert?

Anton: Allereerst is het een voordeel dat we naaldhout gebruiken omdat dit een lokaal materiaal is. De koollaag die ontstaat door het branden van FSC of PEFC gecertificeerd hout, geeft een natuurlijke beschermlaag tegen vocht, schimmel en insecten. Voordelen zijn de mooie uitstraling en het feit dat de koollaag onderhoudsvrij is. Door zachte houtsoorten van bomen die snel groeien  (thermisch-) te verduurzamen, gaan ze veel langer mee. Daarnaast is een voordeel vanuit duurzaamheidsoogpunt dat elke plank CO2 opslaat en daarmee bijdraagt aan de reductie van CO2 in de atmosfeer.

Kumiki: Er zijn verschillende texturen en uitstralingen mogelijk waardoor er veel keuzemogelijkheden zijn. Komt dit door de brandtechniek of het type hout?


Anton: Zowel het type hout als de brandtechniek zorgen voor verschillende uitstralingen. 
De texturen van het type hout kunnen sterk van elkaar verschillen. Zo gebruiken we vooral Douglas, Nederlands hout van Staatsbosbeheer. Naast Douglas verkolen wij ook 
Fraké Noir uit Kameroen, Radiata Pine en Accoya. Allen met een eigen textuur en uitstraling.
 Ook hoe diep het hout gebrand wordt bepaald de uitstraling. Zo kan de tekening van de houtnerf bij een lichte verbranding zichtbaar blijven, terwijl bij een diepe verkoling een compleet andere textuur tevoorschijn komt. Zacht hout is zeer geschikt om te verkolen, want daarbij komt het beste de textuur naar voren. Bij harde houtsoorten blijft het oppervlakkig en krijg je niet het karakter dat juist zo kenmerkend is voor Zwarthout.




Kumiki: Kan een gebrande gevel op dezelfde manier als een normale houten gevel geplaatst worden?


Anton: Ja, een verkoolde gevel kan op dezelfde manier als een normale houten gevel worden geplaatst. Wel dient ons hout met liefde en aandacht te worden behandeld om zo beschadigingen aan de koollaag te voorkomen. 



Kumiki: Sommige mensen zijn terughoudend in het toepassen van een houten gevelbekleding omdat ze denken dat dit veel onderhoud vraagt. Welke onderhoudsvoorschriften zijn er voor Shou Sugi Ban en waarin verschilt deze van ongebrand hout?


Anton: De diep gebrande varianten behoeven in principe geen onderhoud. Eventuele algengroei kan verwijderd worden met een oplossing van natuurazijn. Het is normaal dat er in de loop van de jaren kleine verweringsplekken ontstaan in het hout. Dit is onderdeel van het karakter van onze producten en wordt in Japan Wabi-Sabi genoemd, de esthetiek van veroudering en imperfectie. Deze plekjes worden vanzelf grijs. Bij grote beschadigingen adviseren we om de gehele plank te vervangen. 
De geborstelde en gebeitste varianten dienen, net als regulier schilderwerk, iedere 4 jaar opnieuw behandeld te worden. Deze termijn is mede afhankelijk van de ligging van het pand en de oriëntatie van de gevel, en kan daarom enigszins variëren.

Kumiki: Geeft een gebrande gevel af?


Anton: Een gebrande gevel geeft af, tenzij deze gefixeerd is. Na verloop van tijd wordt het afgeven steeds minder tot vrijwel niet. Dit is wel afhankelijk van de houtsoort. 



Kumiki: Waar halen jullie het hout vandaan, en waar branden jullie? 


Anton: Onze verantwoordelijkheid begint al bij de bewuste keuze voor hout als luxe, esthetische gevelbekleding. Uiteraard is ons hout afkomstig uit duurzaam beheerde bossen uit Nederland, Kameroen, Nieuw Zeeland, en Spanje. Al het hout is FSC of PEFC gecertificeerd. 
Vervolgens worden al onze houtsoorten op een schone en energiezuinige manier gebrand, in onze eigen werkplaats in Leersum. De producten waar we de planken mee afwerken zijn biobased en/of goed afbreekbaar.

Kumiki: Op welke manier zorgen jullie voor een duurzame keten?


Anton: Voor iedere door ons gebruikte boom planten we zelf het dubbele aantal bomen terug. Dit terug planten gebeurt zoveel mogelijk lokaal: in de buurt van Leersum, en deels in Frankrijk. Ook onze leveranciers, waaronder Staatsbosbeheer, planten 1 boom terug voor elke boom die we gebruiken. Al het hout dat door ons gebrand en gebruikt wordt, wordt in totaal dus drievoudig terug geplant! 

Al onze opdrachtgevers kunnen het equivalent van het door hen gekochte hout tijdens de jaarlijkse Zwarthout Bomenplantdag terugplanten in één van de landgoederen rondom ons bedrijf. Zo kunnen wij samen met onze opdrachtgevers in de loop der jaren onze eigen bomen zien groeien.
De CO2 uitstoot van onze activiteiten (ons woon-werk verkeer, verwarming, gasverbruik en houttransport) wordt dubbel gecompenseerd door het terugplanten van bomen.

Kumiki: Wat een goed initiatief, volgend jaar doen wij mee!