Kumiki: Je leest af en toe dat er tekort is aan drinkwater in andere landen, wat is het toekomstbeeld voor Nederland?

Johan: Inmiddels is dit ook geen verre toekomst meer voor Nederland. In de afgelopen drie jaar werden de gevolgen van klimaatverandering echt duidelijk met lange droge periodes die gepaard gaan met hoge temperaturen. In deze periodes groeit de vraag naar drinkwater, terwijl de aanvulling van grondwater sterk achter blijft, een dubbel probleem dus.

Drinkwaterbedrijven hebben steeds meer moeite om voldoende drinkwater te produceren voor de groeiende bevolking. Op de homepage van Vitens is kortgeleden zelfs een campagne lanceert voor waterbesparende maatregelen.

Maar dat is niet het enige probleem. In ons huidige klimaat worden droge periodes afgewisseld met periodes van hevige regenval en noodweer. Hierdoor speelt een ander probleem op, namelijk dat ons afwatersysteem overbelast raakt. Het gevolg is dat met regenwater verdund afvalwater van toilet, douche en wasmachine vanuit het riool op straat en in sloten kan stromen. Zodoende kunnen mensen in contact komen met vervuild water.

Kumiki: De problematiek van grillige weersomstandigheden, zoals afwisselende droogtes en hevige regenval, maken dat wij dus veel slimmer moeten omgaan met regenwater. Waarvoor kun je als consument het regenwater allemaal voor gebruiken en wat is de kwaliteit van opgevangen regenwater?

Johan: Regenwater is van zichzelf erg schoon, het is immer gedestilleerd water als het in de wolken zit. Het enige vuil dat er in komt is afkomstig uit de lucht, van het dak en de dakgoten. Regenwater dat bedoeld is voor (her)gebruik mag uitsluitend opgevangen worden op daken en niet van de verharding. Maar ook het dak en de dakgoten zijn van invloed op de kwaliteit van regenwater. Doorgaan hebben zink en EPDM geen vervuilende afgifte aan het regenwater.

Als het regenwater is ontdaan van grove vervuiling door middel van een zeef, dan is het regenwater al prima geschikt voor toiletspoeling, de wasmachine en buitenkraan. Maar met extra filtering kun je er zelfs drinkwater van maken.

Het grote voordeel van regenwater is dat het erg zacht waardoor er geen kalkaanslag meer ontstaat in apparaten en in bijvoorbeeld de badkamer. Daarnaast is regenwater letterlijk zacht voor de huid en natuurlijk helemaal gratis.

Kumiki: Hoe wordt het regenwater opgevangen?

Johan: Het regenwater wordt via de dakgoten en regenwaterbuizen ondergronds afgevoerd naar een regenwatertank. Daarin passeert het een ingebouwd filter zodat alleen schoon regenwater in de tank terecht komt. Alle vervuiling zoals zand, bladen en takjes worden samen met eventueel overtollig regenwater via de overstort afgevoerd naar het riool, een sloot of een infiltratiesysteem.

Kumiki: Kun je met een rekenvoorbeeld uitleggen hoeveel procent een gezin kan besparen op hun waterverbruik?

Johan: Per 10m² kun je jaarlijks ca. 6,5m³ aan regenwater opvangen. Dat is enigszins afhankelijk van de plek waar je woont en van het daktype.

Voor jullie ontwerp in Noordwijk hebben we berekend dat er 69% bespaard kan worden op drinkwater. Het dak is namelijk 235m2 waardoor er ongeveer 150m3 regenwater kan worden opgevangen. Het watergebruik van jullie opdrachtgever (gezin met 5 personen) zal ongeveer 215m³/jaar bedragen, dus daarvan kan 69% worden vervangen door regenwater.

Kumiki: Wat gebeurt er als de tank leeg is?

Johan: Ieder regenwatersysteem heeft altijd back-up van leidingwater, dus als de tank leeg is schakelt het pompsysteem automatisch over op leidingwater. Daar merk je helemaal niets van.

Om ervoor te zorgen dat je zo weinig mogelijk merkt van het pompsysteem, plaatsen we dit bij voorkeur in de ondergrondse tank, zodat er geen geluidsoverlast zal zijn.

Kumiki: Zijn er subsidies beschikbaar voor een regenwateropvangsysteem?

Johan: Er zijn nog geen landelijke subsidies, maar wel op gemeentelijk niveau. Gemeenten en waterschappen hebben er belang bij dat het regenwater van bestaande woningen wordt afgekoppeld van de riolering en stimuleren dat. Bij nieuwbouw wordt het steeds vaker zelfs verplicht om regenwater (tijdelijk) op te vangen op eigen terrein. Anders krijg je geen bouwvergunning.

Kumiki: Aan welk onderhoud moeten mensen denken als ze een regenwateropvangsysteem laten installeren?

Dat is heel beperkt. Het belangrijkste dat je moet controleren is de zeef en/of het filter die in de tank ingebouwd zit(ten), maar dit is eenvoudig te reinigen. Verder kan je pomp natuurlijk een keer kapotgaan, maar gemiddeld gaan die 15 jaar mee.

We plaatsen meestal een tank onder de grond, waarin het opgevangen regenwater wordt opgeslagen. Hierdoor is er geen lichttoetreding en blijft het regenwater koel. Dit beperkt sterk de biologische ontwikkeling zoals algen in het water. Regenwater kan opgeslagen worden in kunststof of betonnen tanks. Door de afgifte van mineralen heeft beton de voorkeur.

De ondergrondse tank is aan de bovenkant toegankelijk via een putdeksel, er kan dus altijd van binnenuit onderhoud gepleegd worden indien nodig.

Kumiki: Valt er iets te vertellen over de terugverdientijd of moet je een regenwateropvangsysteem om andere motieven aanschaffen?

Johan: Leidingwater is in Nederland nog steeds erg goedkoop, maar de prijs daarvan gaat de komende jaren zeker stijgen omdat het steeds lastiger wordt om aan de vraag te voldoen. De voordelen van het gebruik van regenwater zijn echter veel breder dan alleen financieel. Eerder sprak ik over de voordelen van het zachte regenwater, maar met een eigen systeem ben je bovendien minder afhankelijk van externe drinkwaterbedrijven voor de toevoer en het gemeentelijke afwatersysteem voor de afvoer. En door meer zelfvoorzienend te worden draag je bij aan een duurzame wereld.